Het geweten

Berichten: 4718

Het geweten

door Gerard Feller

Inleiding

In enkele artikelen over het geweten willen we de belangrijke plaats, die het geweten in het bijbelse mensbeeld inneemt, onderstrepen. We zullen daarbij vooral putten uit gegevens van een belangrijk werk van Watchman Nee, getiteld: "De geestelijke mens", een boek over de drie-eenheid van de mens. In de moderne psychologie en begeleiding is de functie van het geweten een "prehistorisch", bekrompen onderwerp van een aantal christenen, dat allang achterhaald is. Lang geleden heeft men al afgerekend met die ouderwetse schuldgevoelens en het zondebesef. Het geweten wordt dichtgeschroeid en men vervangt "schuld" door het hindoeïstische beginsel maya, of onwetendheid. Er zijn geen absolute normen voor goed en kwaad, iedereen heeft zijn eigen normen. In de bijbel echter neemt het geweten een uiterst belangrijke plaats in, in de bevrijding en verlossing van de gehele mens en zeker ook in zijn gemeenschap en ervaring van de gemeenschap met God en het kennen van Zijn wil. Reden genoeg een en ander eens nader te bezien. Boom van kennis van goed en kwaadœ Zondeschuld en daaruit voort vloeiende lichamelijke en psychische klachten is zeker de meest voorkomende oorzaak bij psychosomatische aandoeningen. Willen we een juist beeld krijgen van de problematiek en oplossingen hiervan, dan moeten we terug gaan naar de eerste mensen. De verhoudingen tussen de mens en God, en tussen mens en medemens, maar zeker ook de innerlijke verhoudingen van lichaam, ziel en geest zijn ontwricht sedert de zondeval.Adam en Eva hadden gezondigd door te eten (=gemeenschap te hebben) van de boom van kennis van goed en kwaad. Ze wilden zich als het ware op het zelfde niveau plaatsen als de alwijze, alwetende en almachtige God. Dit door alle kennis in zichzelf te hebben, zonder de Schepper van alle dingen.

Kennis buiten God is echter dood, in tegenstelling tot de kennis (gemeenschap) van God, die ten leven leidt (boom des levens).Deze kennis zonder God wordt bijbels getypeerd als dwaasheid. De dwaas zegt in zijn hart(geest): "Er is geen God."(psalm 14:1) In het evangelie van de Here Jezus kan de dwaas weer wijs worden, door de wijsheid van God, die voor de wereld een dwaasheid is, N.l. HET KRUIS (1 Kor.1: 24,25)Bij de wedergeboorte maakt de Heilige Geest inwoning in het hart(geest) van de gelovige, en is daar voor eeuwig aan verbonden (Rom. 8:35. Het kostbare bloed van Christus reinigt de geest, en de Heilige Geest werkt in de geest van de mens door gemeenschap, intuïtie en geweten.

Door het gereinigde geweten leert de menselijke geest de wil van de Heilige Geest kennen. Hebr.9:14: Hoeveel te meer zal het bloed van Christus, die Zichzelf Gode onstraffelijk opgeofferd heeft, uw geweten reinigen van dode werken,œ om de levende God te dienen. Door die reiniging mogen we een nieuw leven leiden om God te dienen, en hebben we door de Heilige Geest toegang, samen met alde heiligen tot de lengte, breedte en diepte van God. Doordat Christus in onze geest woont, mogen we de liefde van Hem kennen,die alle kennis te boven gaat. (Efeze 3:17,19)De Heilige Geest maakt ons waarlijk vrij, onder andere door hetgeweten, waarin o.a. de Geest ons maant onze oude levenswandel op te geven.

Een gereinigd geweten

Zo vervult Christus voor eeuwig (naar de ordening van Melchisedek) een Hogepriesterschap in het binnenste Heiligdom, waarin Hij met Zijn leven en bloed ons leven heiligt.Daarom hebben we de vrijmoedigheid om voor God te staan, door het bloed van Jezus, door het reinigende bloed. Als ons geweten rein is, zonder onbeleden bewuste zonden, kunnen we de volle gemeenschap beleven en diepe innerlijke vreugde ervaren door de Heilige Geest.Hebr.10:22: "Zo laat ons toegaan met een waarachtig hart (geest) in volle verzekerdheid van het geloof (hetgeen toegang geeft tot kwaad geweten, het lichaam gewassen zijnde met rein water."Een slecht geweten wordt voortdurend aangeklaagd. De gemeenschap met Christus wordt belemmerd en verlamd. Als ons geweten niet in orde is, wordt onze toenadering tot God verkrampt, omdat we niet werkelijk geloven kunnen dat God iets tegen ons heeft. Het berooft ons van de vrijheid tot de gemeenschap met Christus. Daarom moet een christen in zijn geweten gereinigd zijn van aanklachten, door het bloed volkomen gereinigd, zodat er werkelijk geen aanklacht meer is. (Rom.8:33,34) Als we ons bewust blijven van zonden, richt onze geest zich er steeds weer op om die weg te werken en blijft er geen kracht meer over voor hemelse dingen. Bij verwaarlozing van de stem van de Heilige Geest in ons geweten ontstaat een vleselijke levenswandel.

Het geweten verteld ons of de verhouding met God en met de medemens rein is. Of onze gedachten en daden komen uit onze eigen wil of uit God. Bij een geestelijke groei zie je dat die twee steeds dichter bij elkaar komen. Zo kan de Heilige Geest spreken tot een gelovige; b.v. bij Paulus: (Rom.9:1) "Ik spreek de waarheid in Christus, mijn geweten getuigt met de Heilige Geest...........".Als we de vermanende stem van de heilige Geest horen, moeten we direct onze zonden belijden. Nooit proberen deze toe te dekken. Onderdrukken van het geweten Veel christenen doen dit niet en hebben vaak twee manieren om hun geweten te onderdrukken.

1) door het geweten te beargumenteren en hun handelen te rechtvaardigen. Deze methode gaat er vanuit dat alles wat verstandig lijkt ook de wil van God is. Het besluit door eigen kennis wat de wil van God is. Het geweten bepaalt echter wat van God is en niet ons verstand.Daarom moeten we niet uit het verstand leven, maar door de wil van God. Het verstand dient in de eerste plaats geleid te worden door de Heilige Geest. Verklaringen kunnen wel het verstand bevredigen, maar niet het geweten. Zolang de oorzaak van de veroordeling niet is weggenomen, blijft het geweten aanklagen. Totdat het verhard of dichtgeschroeid wordt (1Tim.4:2) en men geen enkele echte vrijmoedigheid meer heeft tegenover God. Het leidt onder andere tot psychosomatische klachten.)

2)de tweede verkeerde methode is dat men andere dingen gaat doen om het geweten te ontlasten. Veel christenen willen de innerlijke stem niet meer horen en vluchten in andere dingen doen (waaronder goede, zgn. "geestelijke werken". In plaats van de wil van God Te doen, doen ze goedogende dingen. Voor Christus heeft dit echter geen geestelijke waarde. God gaat het niet om onze offers, maar om onze gehoorzaamheid aan Zijn wil.Rust in ons geweten kunnen we zelf niet scheppen, deze krijgen we als we in de Geest wandelen, naar Hem luisteren en gehoorzamen.œ Zo moet onze innerlijke stem vaak leiden tot verootmoediging, waarin we door concrete schuldbelijdenis (1 Joh.1:9) komen tot heiliging, reiniging en gehoorzaamheid.Dit bevorderd de geestelijke groei. De toetssteen is dan ook hoe we de zonde haten (niet stiekem koesteren) en hoe oprecht we de wil van de Heer willen doen.Als een kind van God trouw is in deze strijd tegen zijn eigen zonden, en trouw het geweten volgt, zullen ook in toenemende mate de onbewuste zonden bedekt worden. De Heilige Geest zal ons de vaardigheid geven steeds meer te begrijpen en te leren van de wet die in ons hart geschreven isœ door Christus. (Hebr. 10:15,17, Hebr. 8:10)

EEN REIN GEWETEN

Een belangrijk geheim van een overwinnend christenleven is een zuiver, rein geweten. In Handelingen 23:1 zegt Paulus tegenover de joodse raad, dat hij met een rein geweten voor God gewandeld heeft.(zie ook 2Tim.1:3) Dit is echter een zaak van oefening, waarin ieder christen zich dient te bekwamen. (Hand.24:16)Uiteindelijk is de lof of kritiek van mensen om ons heen altijd te bezien met een zekere scepsis. Zij zien vaak het hart niet aan. Een christen moet niet in de eerste plaats de getuigenis van anderen of van zichzelf als toetssteen hanteren voor een goed leven, maar het getuigenis van ons levend geweten, waarin God zelf spreekt. Dat is onze enige maatstaf.2 Kor.1:12 : "Want dit is onze roem, het getuigenis van ons geweten, dat we in heiligheid en reinheid Gods, niet in vleselijke wijsheid, maar in de genade Gods, in de wereld verkeerd hebben.Hoewel Paulus best een indrukwekkende staat van dienst aangevoerd zou kunnen hebben, is hij er zich terdege van bewust, dat alleen het feit dat er een hemelse Hogepriester is, die zijn zonden reinigt, een basis van leven is.Alle roem is uitgesloten. Naast een eenmalige reiniging door het bad der wedergeboorte (Titus 3:5) tot behoud, is er een voortdurende reiniging nodig van ons geweten, die plaats vindt, als we de zonden die de Heilige Geest ons aangeeft door het geweten, beleden en gereinigd hebben.Wandelen in heiligheid en genade Gods. Zo kan men ook pas de wil van de Heer verstaan in het leven. (Rom.12:1,2 )

Een belangrijk aspect wat bij het oefenen van het geweten voor God en mensen (dat hoort bij elkaar) in de bijbel genoemd wordt, vinden we in 1 Petrus 3:13,17: "Heiligt de Christus in uw harten, als Here, altijd bereid tot verantwoording aan al wie u rekenschap vraagt van de hoop, die in u is, doch met zachtmoedigheid en vreze, en met een goed gewetenœ, opdat bij al het kwaad dat men van u spreekt, zij, die u goede wandel in Christus smaden, beschaamd gemaakt worden. Want het is beter te leiden, indien de wil van God dit eist, goed doende dan kwaad doende. "Lijden omwille van de Here Jezus Christus is een genade in het Woord (Kol.1:24). Dit is geen vorm van ascese of het zelf zoeken van lijden, maar een lijden wat ontstaat, na het volgen van Gods stem in ons geweten. Bij een gereinigd geweten leren we steeds beter de stem en wil van God verstaan. Soms kan dit betekenen dat we een andere weg volgen dan omstanders, ja, zelfs broeders en zusters van ons verwachten. Het kan zelfs leiden tot gevangenschap, marteling en dood (Rom.8:36).

Toch geldt als absolute voorwaarde om in de rust van Christus te blijven: "Heden indien gij zijn stem hoort, verhardt uw hart(geweten) niet." (hebr. 4:7b) Alleen een goed geweten voor God en mensen wekt een goed getuigenis. Laten we ons niet afschrikken (1 Petrus 3:15) door kwaadsprekerij en dreiging van de tegenpartij, ook al proberen mensen dit goede getuigenis te bestrijden. Het zal zeker niet lukken(vers 16b). Een goed gedrag kan een slecht geweten niet beïnvloeden, en kwaadsprekerij kan een goed geweten niet verstoren.In het volgende artikel over het geweten hopen we meer in te gaan op de relaties tussen geloof en geweten, tussen kennis en geweten, en de bijbelse betekenis van een zwak, sterk of rein geweten.

H E T G E W E T E N (DEEL 2)

Inleiding

In het eerste deel van deze artikelen over het geweten, hebben we de geweldig belangrijke functie gezien, die ons geweten heeft, t.a.v. de gemeenschap met God en de vrijmaking van de Heilige Geest. We hebben de reinigende werking gezien, die ons hart zuivert van dode werken, om de Levende God te dienen. Het belang van het belijden van de zonden, en te komen tot gehoorzaamheid aan de stem van de Heilige Geest in onze geest. Met het doel heiliging en gemeenschap in Christus. In dit tweede gedeelte willen we de relaties van geloof en kennis t.a.v. het geweten behandelen. In hoeverre heeft kennis van het Woord een invloed op het geweten en wat is een zwak of een sterk geweten in dit verband? GEWETEN EN KENNIS Het goede geweten is niet te scheiden van een sterk geloof. Als het geweten beschadigd wordt, wordt tegelijkertijd het geloof beschadigd

. 1Tim 1: 5 "Het doel van alle vermaning is liefde uit een rein hart, uit een goed geweten en een ongeveinsd geloof." Het geweten is te zien als een orgaan van ons geloof! God haat de zonde, want Zijn heerlijkheid zetelt in Zijn oneindige heiligheid. Deze kan de zonde geen enkel ogenblik tolereren. Als een gelovige zich niet afscheidt van datgene wat zijn geweten als Godsvijandig openbaart, zal hij de gemeenschap met God verliezen. Alle vermaningen in de Bijbel kunnen alleen als absoluut nodig omschreven worden. Geen enkele is gegeven om de begeerte van het vlees tegemoet te komen. Niemand kan door de Heilige Geest gebedsverhoringen en gemeenschap met de Heer ervaren, als hij zijn zonden en werken van het vlees niet aflegt. Hoe kunnen wij de aanwijzingen van God overdenken, als de stem van het geweten ons aanklaagt? Een rein geweten

Een rein geweten betekent niet dat het geweten beter is als voorheen, of dat er veel slechte dingen zijn opgeruimd. Het betekent dat we met vertrouwen in de nabijheid van Christus mogen komen. Als we in de Geest blijven en de stem van ons geweten volgen, moeten we er rekening mee houden, dat het geweten door kennis begrensd isœ. Het geweten was immers het "orgaan" waarmee we het slechte van het goede onderscheidden.De kennis is bij iedere gelovigen verschillend. Sommige hebben veel, anderen minder kennis. Dit wordt vaak door onderwijs en omgevingsfactoren bepaald. Daarom kunnen we ons niet richten op de maatstaven van de ander. Een voor ons niet bekende zonde beïnvloedt de gemeenschap van een gelovige niet. Christenen die nog jong in het geloof zijn, denken vaak dat hun gebrek aan kennis (weten) hun gemeenschap met Christus beïnvloedt. Het is belangrijk te realiseren dat God niet in de eerste plaats kennis (kennis van de boom van goed en kwaad) van ons vraagt, maar gehoorzaamheid t.o.v. Zijn wil.

Als dat gewaarborgd blijft, is er gemeenschap zelfs als er onbewuste zonden zijn. Deze onbewuste zonden zijn dan onder de bedekking van het bloed van Christus, maar onderken het belang van zelfs klein lijkende bewuste zonden! Een zonde kan lange tijd als onbewuste zonde bestaan en dan door de Heilige Geest bewustœ gemaakt worden. Hoewel het geweten van groot belang is, moeten we niet uit het oog verliezen, dat het niet de maatstaf van onze heiliging kan zijn, omdat het zo nauw met onze kennis(weten) verweven is. Christus zelf is onze enige maatstaf van onze heiliging, maar als het gaat om de gemeenschap met God, dan is de functie van het geweten belangrijk.

Een goed geweten

Een goed geweten betekent dus dat we een direct doel bereikt hebben, maar nog niet het uiteindelijke doel.Zo groeit de maatstaf van ons gedrag met toenemende schriftkennis en geestelijke ervaringen.Alleen als we in de toenemende kennis, ook in een toenemende heiliging groeien, zal ons geweten ons niet aanklagen. Als we echter met ons geweten van vandaag ons gedrag van vroeger gaan meten zal ons geweten ons veroordelen, vroeger echter hadden we ook gemeenschap met God. Het geweten is dus een wederzijdse maatstaf van heiliging, en als we aan die maatstaf niet voldoen, zondigen we. De Heer wil ons zoveel zeggen, maar door geestelijke onrijpheid in ons geestelijk kennen, moet hij zolang wachten om ons dingen duidelijk te maken.

GEWETEN EN OORDEEL

God handelt met zijn kinderen afhankelijk van de situatie. Omdat er verschillende kennisniveau`s zijn, kan iets wat voor veel christenen nauwelijks een zonde is, voor andere gelovigen een zware zonde zijn. Daarom moeten we elkaar niet oordelenœ. (Luk.6:36) Alleen de Vader is in staat ons juiste kennis-niveau in te schatten. Hij verwacht geen volwassen mannelijke kracht bij zuigelingen! Christus zoekt niet ervaringen van "oude mannen" bij jongeren in het geloof. Hij wil gehoorzaamheid (in bestaande kennis) Als de Heilige God ons onze onbewuste zonden nog niet duidelijk heeft gemaakt, hoe kunnen we dan op grond van ons geweten nu, onze broeder veroordelen, die misschien op dat moment in zijn geweten een kennisniveau heeft, wat we zelf 5 jaar geleden hadden? Als we mensen werkelijk willen helpen, dan moeten we geen gedetailleerde gehoorzaamheidseisen stellen, maar hen steeds aanraden, de stem van hun geweten te volgen. Als ze hun wil aan God overgeven, zullen ze in dezelfde mate het Licht van de Heilige Geest ontvangen, en de vervolgens gehoorzamen.

Als een Christen zijn wil overgeeft aan God, beantwoordt hij aan de wil en de verwachting van Christus op dat moment, zodat zijn geweten doorlicht wordt. We moeten niet in een kramp komen,en ons vermoeien met waarheden te doorgronden, die onze tegenwoordige geestelijke "capaciteit" verre te boven gaan. Als we vandaag naar Christus willen luisteren, heeft Hij een welgevallen aan ons. Natuurlijk moet het er ons niet van weerhouden de Waarheid te doorgronden, die de Heilige Geest ons wil openbaren.

EEN ZWAK GEWETEN

We hadden al eerder vastgesteld dat de maatstaf van onze heiliging Christus is en niet ons geweten. Het geweten is te zien als een criterium voor onze acute stand van heiliging. Als we naar ons geweten luisteren, hebben we bereikt wat nu te bereiken is. Daarom neemt ons geweten in onze dagelijkse wandel zo`n belangrijke plaats in. Als we de aanwijzingen van ons geweten niet volgen, klaagt het ons aan. Daaruit vloeit voort een verlies van vrede en een tijdelijke onderbreking van de gemeenschap met God. Dan blijft de vraag: Hoe volmaakt is ons geweten? We hebben al gezien dat ons geweten o.a. begrensd wordt door kennis. Daarom is het belangrijk ons te realiseren, dat er een groot onderscheid is tussen de maatstaf van ons geweten en de absolute maatstaf van de Heilige God. Hierbij moeten we twee dingen onderscheiden:

1) Het geweten roert alleen datgene aan wat het kent. Dit is een deel van de volle werkelijkheid, en laat andere dingen (tijdelijk) liggen die mogelijk ook niet binnen de wil van de Heer zijn. Christus en ook rijpere christenen weten hoe onvolkomen we zijn, en toch zetten we vaak onze oude weg voort door gebrek aan licht. Deze onvolkomenheid is echter draagbaar, omdat God daarom niet veroordeelt

. 2)De begrensde kennis van onze kennis kan ons geweten brengen tot een veroordeling die door Christus niet veroordeeld wordt!œ Betekent dit dat we nu de leiding van de Heilige Geest niet meer kunnen vertrouwen? Zeker niet. Vele dingen die bij een juist geweten nog gedaan kunnen worden, worden bij anderen, die die kennis nog niet hebben als zondig ervaren. Dit is vaak een gevolg van de geestelijke onrijpheid van desbetreffende gelovige. Dit betekent nu niet dat er nu twee verschillende maatstaven zouden zijn voor christenen. Het laat alleen zien dat voor de beoordeling van goed en kwaad ook de situatie van iedere gelovige samenhangt.

HET GEWETEN EN HET OFFERVLEES

Vele dingen die b.v. door "volwassen" christenen gedaan worden, naar de wil van God, kunnen tot zonde worden als ze klakkeloos gekopieerd worden door "zuigelingen". Meer kennis brengt een sterker geweten, en daarmee een grotere Vrijheid met zich mee, terwijl een geringere kennis als oorzaak Van een zwak geweten vaak tot grote inperkingen leidt. Dat wordt ons in de eerste Corinthebrief duidelijk aangegeven, als het gaat om onze houding tegenover het offervlees. 1 Cor.8:4 Sommigen duiden de goden als niet bestaand, omdat er maar één God is. Voor hen was het zonder betekenis dat het vlees aan de afgoden geofferd was. Het kon in ieder geval gegeten worden. Maar anderen, die lange tijd in de afgodendienst verstrikt waren geweest, zagen een sterke verbinding tussen het geofferde vlees en de god zelf.

Ze wilden het niet eten, omdat hun geweten zwak was, en daarom werden ze door het eten van afgodenvlees verontreinigd. (vers7). De apostel Paulus maakt de verschillende standpunten duidelijk aan de hand van de stand van kennis van het geweten (vers 7) De eersten hadden geestelijk licht en zondigden niet als ze van het offervlees aten. Want hun geweten klaagde hen niet aan. De laatsten hadden deze kennis (innerlijke zekerheid) niet en voelden zich schuldig als ze aten en werden dan ook schuldig Dit laat zien dat een grotere kennis ons toenemend kan veroordelen, maar het kan ook een veroordeling van ons geweten tegengaan! We moeten daarom God blijven bidden om kennis, omdat we anders verengd blijven in ons geweten, maar die kennis moet tegelijkertijd in nederigheid blijven, anders worden we net als de Corinthiërs weer vleselijk.

Zolang onze kennis ontoereikend is, en het geweten ons aanklaagt, Moeten we deze stem tot iedere prijs gehoorzamen. Het helpt niet om erover te filosoferen dat een bepaalde zaak geen zonde is. Dat geeft ons nog niet het recht en de vrijheid om tegen ons geweten te handelen. Let wel, ons geweten is een acute maatstaf voor de leiding van God in ons. We kunnen daaraan gehoorzamen of zondigen. Wat door het geweten veroordeeld wordt, wordt ook door God veroordeeld.

SLOT

Tot nu toe hebben we alleen nog maar gesproken over uiterlijke dingen zoals voedsel, wanneer het echter gaat om geestelijke dingen, kan ons kennisniveau net zulke verschillen te zien geven. God handelt met ons naar onze "geestelijke leeftijd". Bij jonge gelovigen gaat het vaak om uiterlijke dingen: kleding, voedsel. Als jonge christenen de Heer willen volgen, dan verlangt Hij vaak van ze dat ze de uiterlijke dingen ordenen in gehoorzaamheid. Als er daarna meer ervaringen met de Heer zijn, dan lijkt alsof onze vrijheden meer worden. Maar juist de "verder op weg" christenen staan voor een groot gevaar. Hun geweten is zo sterk dat het in ongevoeligheid dreigt weg te zinken. Jonge gelovigen die de Heer van harte willen dienen, gehoorzamen in vele dingen, omdat hun geweten gevoelig is en gemakkelijk te leiden door de Heilige Geest. Oudere gelovigen hebben vaak zoveel kennis dat ze het gevaar lopen met hun verstand zaken te overschatten en daarmee de gevoeligheid van hun geweten verminderen.

Ze komen in de verleiding om alleen met hun verstand tot keuzes te komen. Zo worden ze ongevoelig voor de Heilige Geest. Dit is een harde klap voor hun geloofsleven. Het neemt vaak de frisheid uit de wandel van een gelovige en veroorzaakt afstand en verlamt geestelijke opname. Hoewel kennis dus zeer nodig is, zullen we deze op zich niet alleen moeten volgen. Als we niet opletten wat ons geweten intuïtief veroordeelt, en daarvoor in de plaats onze kennis zetten, wandelen we in het vlees. Wie heeft niet ook ervaren dat ons geweten onrustig werd van iets dat onze kennis als legitiem beschouwde? Kennis wordt door het speuren van ons verstand verkregen, wat niet altijd geleid wordt door Gods Geest. Zo kan het gebeuren dat kennis en geweten zich met elkaar in strijd begeven. Laat ieder die geestelijk wil wandelen, zich oefenen in een rein geweten voor God en voor mensen, opdat er volle vrijmoedigheid is om in te gaan in het binnenste heiligdom, door het bloed van Jezus

Gerard Feller (fragmenten en gedachten uit "The spiritual man" door Watchman Nee)

bron stichting promise